Jak zapobiegać zapaleniu oskrzelików?
Ostre wirusowe zapalenie oskrzelików należy do najczęstszych chorób układu oddechowego u niemowląt i dzieci do 2. roku życia [1]. U dorosłych występuje rzadziej, zazwyczaj towarzyszy innym chorobom dróg oddechowych np. rozstrzeniu oskrzeli lub astmie [2]. Rodzice muszą zachować szczególną ostrożność, aby zapobiec zapaleniu oskrzelików u dzieci. Zobacz, jakie działania profilaktyczne warto podjąć.
Czym jest i jakie są przyczyny zapalenia oskrzelików?
Zapalenie oskrzelików to choroba, w której przebiegu oskrzeliki, czyli struktury w postaci wiotkich rurek pomiędzy oskrzelami a pęcherzykami płucnymi, ulegają zapaleniu w wyniku kontaktu z wirusem. Kończy się to gromadzeniem wydzieliny. To z kolei powoduje, że oskrzeliki stają się grubsze, a ze względu na obecność śluzu mogą zostać zatkane, co utrudnia swobodny przepływ powietrza [2]. Z tego powodu zapalenie oskrzelików często jest mylone z innymi chorobami, np. z astmą.
W większości przypadków zapalenie oskrzelików jest wywoływane przez wirusy. Najczęstszym jest wirus RSV (syncytialny wirus oddechowy), szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Przyczyną tej choroby mogą być także adenowirusy, wirusy grypy lub paragrypy, wdychanie kurzu, dymu, toksycznych gazów, zachłyśnięcie i reakcje wywołane lekami [3, 4]. Infekcja przenosi się drogą kropelkową, najczęściej w trakcie kichania lub kaszlu [4].
Jakie są objawy zapalenia oskrzelików?
Choroba trwa zazwyczaj od 7 do 10 dni. Początkowo występują symptomy grypopodobne. Wśród głównych objawów zapalenia oskrzelików można wyróżnić [3]:
spłycenie oddechu;
trudności w oddychaniu;
świszczący oddech w klatce piersiowej;
kaszel;
zmęczenie;
upośledzenie drożności nosa;
możliwa gorączka.
Wraz z postępem choroby przy zapaleniu oskrzelików u dzieci można zaobserwować zmiany w procesie oddychania. Wdech jest płytki i krótki, a wydech ulega wydłużeniu. Podczas oddechu zapadają się skrzydełka nosa i słychać świsty. W cięższych przypadkach mogą wystąpić okresy bezdechów, zasinienia warg i okolicy ust, przyspieszone bicie serca, płaczliwość i brak apetytu [2].
Jak zapobiegać zapaleniu oskrzelików?
Zapaleniu oskrzelików w wybranych grupach pacjentów można zapobiegać za pomocą paliwizumabu, ponieważ jest to immunoglobulina wywołująca specyficzną bierną immunizację przeciwko syncytialnemu wirusowi oddechowemu (RSV). Stosowanie paliwizumabu rekomendowane jest dla przedwcześnie urodzonych niemowląt oraz dzieci do 2 r.ż. z towarzyszącymi chorobami układu oddechowego m.in. z przewlekłymi chorobami płuc oraz z istotnymi hemodynamicznie wrodzonymi chorobami serca [3].
Innymi sposobami zapobiegania chorobie są:
trzymanie dziecka z dala od skupisk ludzi w okresie jesienno-zimowym;
unikanie bliskiego kontaktu z dziećmi i dorosłymi, którzy są na początku cyklu infekcji dróg oddechowych (kiedy choroba jest bardziej zaraźliwa).
Jeśli maluch przebywa w żłobku, w którym inne dzieci mogą być zakażone wirusem, warto upewnić się, że opiekunowie dobrze dbają o higienę podopiecznych. Ponadto zaleca się unikanie biernego narażenia dziecka na dym tytoniowy i toksyczne opary, które obniżają odporność. Należy dbać o higienę rąk, zwłaszcza o ich dezynfekcję przed kontaktem z malutkim dzieckiem. Poza tym, jeżeli jest to możliwe, matki powinny karmić swoje dzieci piersią, ponieważ karmienie piersią wzmacnia układ odpornościowy dziecka [2, 4].
Jak dbać o pacjenta z zapaleniem oskrzelików?
Leczenie zapalenia oskrzelików na ogół nie wymaga hospitalizacji. Kiedy u dzieci wystąpią objawy choroby, rodzice mogą zabrać je na badanie do pediatry. Niezwłoczna pomoc w szpitalu jest potrzebna, gdy występują duszności lub zasinienie warg, co może oznaczać niskie natlenienie płuc i krwi. Podstawowe leczenie zapalenia oskrzelików obejmuje podejmowanie działań, które ułatwiają oddychanie, np.:
nawadnianie organizmu,
wietrzenie pomieszczeń,
stosowanie pokojowych nawilżaczy,
przyjęcie pozycji półsiedzącej,
w cięższych przypadkach podawanie tlenu.
Ostre zapalenie oskrzelików jest chorobą wirusową i nie wymaga podawania antybiotyków [2]. Stosuje się leczenie objawowe, np. w przypadku uporczywego kaszlu można podawać leki ułatwiające odkrztuszanie.
Artykuł na zlecenie marki Deflegmin
Bibliografia:
1. Kowalska I. i in., Zapalenie oskrzelików – trudności diagnostyczno‑terapeutyczne u pacjentów pediatrycznych, Farm Pol, 2020, 76 (2): 102–109.
2. Witkiewicz I., Ostre zapalenie oskrzelików, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/148865,ostre-zapalenie-oskrzelikow (dostęp: 25.06.2024)).
3. Wagner T., Zapalenie oskrzelików, Pediatria po Dyplomie Vol. 15 Nr 2, Kwiecień 2011: 21-31 (źródło PDF: https://podyplomie.pl/pediatria/12316,zapalenie-oskrzelikow?pdf=true&srsltid=AfmBOopWRVC24Abqtrl4Jpl-zOQeeVaL3dsz5qi9ZwA5vM97L6G08Fab)
4. Marczak H., Zapalenie oskrzelików, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/ukladoddechowy/138055,zapalenie-oskrzelikow (dostęp: 25.06.2024)).
